بیرجند-خشکسالی۱۷ساله در خراسان جنوبی موجب شده تا روستاهای این استان محروم‌تر از گذشته شوند و حتی زمین‌های کشاورزی که سال‌ها از آن گذران زندگی می‌کرده‌اند اینک بدلیل عدم استفاده از تصرف آنها خارج شود.

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: روستاهای شارقنج، نوغاب، افضل‌آباد، کندر و قطار گز از توابع بخش مرکزی بیرجند مقصد سفر ما و تعدادی از مسئولان استان بود، روستاهایی که هرچند فاصله دورترین آن تا بیرجند به ۵۰ کیلومتر هم نمی‌رسید اما انگار صدها کیلومتر از امکانات شهر دور بودند.

بعد از پیمودن مسیر چند کیلومتری از جاده‌های دوبانده بیرجند – قاین، راننده راه فرعی‌ای را در پیش گرفت که قرار بود ما را به این روستاها برساند، هرچند این جاده‌های پرپیچ‌وخم به قول یکی از همسفرانم ما را به یاد جاده‌های شمال می‌انداخت اما اینجا خبری از جنگل‌های شمال نبود، تنها چیزی که به چشم می‌خورد تپه‌هایی از خاک بود، گویی خشک‌سالی‌های ۱۷ ساله دیگر جانی بر زمین نگذاشته بود که حتی علف‌های کوهی رشد کند.

آب و قنواتی که روزی تنها دلیل شکل‌گیری این روستاها در اطراف آن‌ها بود، حالا به بزرگ‌ترین دغدغه تبدیل‌شده بود، در اطراف هرکدام از این روستاها تنها چند باغ کوچک زرشکی دیده می‌شد که گویا تنها راه معاش مردم روستا بود.

خساست آسمان در طول ۱۷ سال گذشته سبب شده که دیگر کشت دیم در روستا معنایی نداشته باشد و حالا منابع طبیعی درست روی زمین‌هایی دست گذاشته که میراث آبا و اجدادی مردم روستا بود چراکه طبق قانون منابع طبیعی مالک زمین‌های است که از چند سال قبل آثار کشت در آن نباشد.

تصرف اراضی کشاورزی توسط منابع طبیعی

درگیری بین مردم و منابع طبیعی بر سرزمین‌هایی که مردم آن را حق خود می‌دانند، درد دل تمامی مردم این روستاها بود.

 اینجا باوجود همه نزدیکی‌ای که به بیرجند به‌عنوان مرکز خراسان جنوبی داشت اما حتی تلفن همراه  نیز با ما همراهی نمی کرد.

دهیار روستای شارقنج، تصرف اراضی کشاورزی را یکی از مشکلات مهم روستاها عنوان می‌کند و می‌گوید: بسیاری از زمین‌هایی که میراث پدرانمان بوده به دلیل خشک‌سالی‌های چندین ساله از کشت افتاده و منابع طبیعی آن را به‌عنوان زمین ملی اعلام کرده است.

جعفر میری بابیان اینکه مشکل آب شرب مردم روستا طی چند ماه گذشته با احداث شبکه‌های انتقال آب حل‌شده است، ادامه داد: مشکل آب کشاورزی منطقه نیز تنها با یک سد قابل‌حل است و نیاز است تا با احداث یک سد از حداقل بارندگی‌هایی که در منطقه می‌شود نهایت استفاده را کرد.

وی، اجرای طرح هادی را یکی دیگر از خواسته‌های مردم روستا برشمرد و افزود: هرچند در حال حاضر رودخانه در جریان نیست اما با بارندگی هرچند اندک این رودخانه آبگیری و برای خانه‌های اطراف مشکل ایجاد می‌کند.

دهیار روستای شارقنج اضافه کرد: به همین دلیل نیاز است تا آماده‌سازی کف بستر رودخانه، سنگ‌فرش و اجرای دیوار ساحلی در دستور کار قرار گیرد.

 روستاهایی در نزدیکی مرکز استان و محروم از کوچک‌ترین خدمات

دسترسی به خدمات بهداشتی عدم آنتن دهی تلفن همراه یکی دیگر از مشکلاتی بود که درخواست همه مردم روستاهای دیگر نیز بود.

نماینده مردم روستای نوغاب نیز از تبعیض‌ها و تفاوت‌های زیاد بین مردم روستا و شهر گلایه دارد و می‌گوید: هرچند فاصله روستا تا شهر حدود ۳۲ کیلومتر بیشتر نیست اما ناهماهنگی‌ها و بی‌توجهی زیادی به روستا شده است.

آب‌رسانی، احداث جاده بین روستایی، احیای قنوات، خدمات بهداشتی و درمانی، طرح‌های هادی روستایی، گازرسانی، عدم آنتن دهی تلفن همراه و تصرف اراضی کشاورزی مشکلات مشابهی بود که وی نیز به آن‌ها اشاره کرد و افزود: مردم روستا حتی جرات استفاده از زمین پدری خود حتی در بافت روستا را ندارند.

سید ناصر موسوی اضافه کرد: کارشناسان منابع طبیعی بدون تحقیق زمین‌ها را ملی اعلام کرده که این سبب معرفی پرونده‌ها به دادگاه و تحمیل هزینه‌های زیاد به روستاییان شده است.

منابع طبیعی با مردم مسامحه کند

روستای افضل‌آباد، کندر، قطار گز مقصد دیگر سفر مسئولان بود که بازهم مردم روستا از منابع طبیعی، گلایه و دغدغه‌هایی مشترکی مانند آب‌رسانی، آنتن دهی تلفن همراه، جاده بین روستایی و اجرای طرح هادی و خدمات بهداشتی را مطرح کردند.

نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در این دهگردشی با انتقاد از اینکه اینجا جنگل‌های گلستان و خلخال نیست که زمین ارزش‌های میلیاردی داشته باشد، اظهار کرد: مردم خراسان جنوبی سال‌هاست که با خشک‌سالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و زمین‌های اینجا بیابان برهوت بوده که ارزش زیادی نیز ندارد.

سید محمدباقر عبادی با تأکید بر اینکه مسئولان باید جلوی زمین‌خواران در شمال کشور و جاهایی که ارزش نقدینگی رادارند بگیرند، بیان کرد: منابع طبیعی باید در استان‌هایی مانند خراسان جنوبی با مردم مسامحه کرده و برای همه کشور شرایط یکسانی در نظر گرفته نشود.

وی اضافه کرد: بااین‌حال منابع طبیعی نیز مجری قانون است و در این مورد با رئیس مجلس نیز رایزنی‌هایی انجام‌شده که ایشان نیز با این موضوع موافق بودند و رفع این مشکلات در دستور کار است.

نماینده اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بیرجند نیز در ارتباط با مشکلات مطرح‌شده گفت: نقشه‌های اراضی ملی و مستثنایت بعد از بررسی‌ها و اقدام‌های کارشناسی مشخص‌شده و ممکن است دراین‌بین برخی از زمین‌هایی روستایی نیز به‌عنوان اراضی ملی به ثبت رسیده باشد.

عباسی به تشکیل کمیسیون ماده ۵۶ در منابع طبیعی اشاره کرد و افزود: مردم برای پیگیری‌های اعتراضات خود دیگر نیاز نیست به دادگاه مراجعه و هزینه‌های کارشناسی را پرداخت کنند.

وی ادامه داد: مردم می‌توانند برای اعتراض با داشتن نقشه زمین‌ها، قولنامه به کمیسیون مراجعه و منابع طبیعی نیز از حق خود به نفع مردم چشم‌پوشی خواهد کرد.

اجرای طرحجی.ای .اس در روستاهای خراسان جنوبی

رئیس اداره جهاد کشاورزی بیرجند نیز در این دهگردشی از اجرای طرح GIS خبر داد و گفت: در این طرح تمامی اراضی کشاورزی مردم ثبت‌شده که از مردم درخواست داریم در صورت مراجعه کارشناسان طرح با آن‌ها نهایت همکاری را داشته باشند چراکه به نفع خودشان است.

محمدی، صندوق‌های توسعه بخش کشاورزی را یک ظرفیت مناسب برای کشاورزان دانست و افزود: مردم روستا می‌توانند از این ظرفیت ایجادشده استفاده کنند.

وی همچنین از مردم خواست تا از ساخت‌وساز غیرمجاز در اراضی کشاورزی خودداری کرده چراکه طبق قانون علاوه بر تخریب و مشمول پرداخت جریمه نیز می‌شوند.

اجرای طرح هادی روستایی بر اساس جمعیت انجام می‌شود

رئیس اداره بنیاد مسکن بیرجند نیز در ارتباط با اجرای طرح‌های هادی روستایی نیز گفت: یکی از الویت های اصلی ما برای اجرای این طرح‌ها در روستاهای بالای ۲۰ خانوار است.

گل محمدی بابیان اینکه اجرای این طرح‌ها در روستاهای بالای ۲۰ خانوار بر اساس جمعیت روستا در دستور کار است، بیان داشت: از ۱۳۸ روستای بالای ۲۰ خانوار شهرستان بیرجند تاکنون طرح هادی در ۶۴ روستا اجراشده است.

وی با تأکید بر اینکه برای اجرای طرح‌های هادی روستایی ابتدا نیاز است تا بازسازی بافت فرسوده انجام شود، عنوان داشت: تاکنون در این روستاها استقبالی از تسهیلات نوسازی بافت فرسوده نشده که با توجه به کوهستانی و زلزله خیر بودن منطقه نیاز است تا این کار در دستور کار قرار گیرد.

به گفته وی در حال حاضر برای بهسازی و نوسازی بافت فرسوده ۱۵ میلیون تومان تسهیلات با کارمزد پنج درصد و بازپرداخت ۱۵ ساله در روستاها پرداخت می‌شود.

احداث مجتمع‌های آب‌رسانی در گروه تأمین بودجه

نماینده اداره آبفار بیرجند نیز در این دهگردشی، موضوع آب را یکی از چالش‌های بزرگ کشور عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ۹۵ روستای شهرستان بیرجند با تانکر سیار آب‌رسانی می‌شود.

محمدآبادی احداث مجتمع‌های آب‌رسانی را در گروه تأمین بودجه دانست و افزود: در صورت تخصیص اعتبار به‌طور حتم این روستاها نیز تحت پوشش شبکه آب‌رسانی قرار می‌گیرند.