صدای نوفرست

بیرجند- گیاه دارویی و تغذیه‌ای «کما» که می‌تواند از محورهای توسعه اقتصادی خراسان جنوبی باشد به دلیل برداشت غیراصولی و بی‌رویه ساکنان محلی و دلالان در معرض انقراض قرار گرفته است.

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: «کما» بوته‌ای سرسبز است که در اواخر اسفندماه و اوایل بهار در بیابان‌های خراسان جنوبی به‌صورت خودرو می‌روید و این روزها در بازار بیرجند در بین طرفداران خود به فروش می‌رسد.

کما دارای خواص بسیاری درزمینهٔ های دارویی بوده و مصرف بیش‌ازحدش گیج‌کننده است. این گیاه به مشام برخی افراد بدبو اما متعفن نیست. بعضی از گونه‌های این گیاه بیابانی دارای تاج‌های زرد رنگی بوده که موردعلاقه بسیاری از مردم در مصرف خوراکی است.

محققان بر این باور رسیده‌اند که هر بوته از گیاه کما، حاصل جوانه مولد گل آن بوده که در صورت برداشت سال‌ها طول می‌کشد تا دوباره احیاء شود و بذر خاصی برای کاشت ندارد.

 متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل برداشت غیرمجاز و مصرف بیش‌ازحد «کما» در خراسان جنوبی با خطر نابودی مواجه شده و نیازمند توجه مردم و مسئولان است چراکه با مصرف بی‌رویه، جوانه مولد گل از بین رفته و مجالی برای رویش دوباره آن نیست.

  «کما» گیاهی سرشار از خواص دارویی است

یک شهروند بیرجندی که در حال فروش «کما» است، در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر، کما را یکی از گیاهان موردعلاقه‌اش دانست و گفت: «کما» گیاهی سرشار از خواص دارویی است.

زهره کهنسال بابیان اینکه کما هم مانند دیگر سبزی‌ها در مناطق خاصی کشت‌شده و برای فروش در بازار‌ها عرضه می‌شود، ادامه داد: من مقدار زیادی از این گیاه را به‌طورکلی خریده و کیلویی نیز به فروش می‌رسانم.

وی با اشاره به قیمت عرضه‌شده کما در بیرجند، اظهار کرد: فروش این نوع از گیاهان متولی خاصی برای رسیدگی و تعیین قیمت نداشته و فروشندگان خود برای آن قیمت می‌گذارند.

کهنسال قیمت هر کیلو کما را سه هزار تومان دانست و افزود: در روزهای اول فروردین‌ماه سال آینده این قیمت کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: برداشت «کما» از سطح بیابان‌های استان ممنوع بوده و در صورت مشاهده نیز توسط مأموران منابع طبیعی با آن‌ها برخورد می‌شود.

ساخت کپسول ضدویروس برای آنفولانزای خوکی از «کما»

یک پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر، با اشاره به ویژگی‌های گیاه «کما»، اظهار کرد: این گیاه دارای خاصیت‌های زیادی برای انسان است.

محسن پویان بابیان اینکه هم‌زمان با گرم شدن هوا، گیاه «کما» از دل خاک می‌روید، ادامه داد: محل رویش گیاه «کما» بیشتر در دشت‌ها بوده و در مناطق کوهستانی به‌ندرت دیده می‌شود.

وی با اشاره به خواص دارویی این گیاه، بیان کرد: «کما» دارای املاح و ویتامین‌های زیادی است که خاصیت ضد میکروب دارد.

پویان بابیان اینکه همچنین برای گوارش و حذف انگل‌های روده‌ای نیز مفید است، افزود: مصرف «کما» حملات صرع را نیز کاهش می‌دهد.

این پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند ادامه داد: در کشورهای خارجی از صمغ این گیاه، کپسول ضدویروس برای آنفولانزای خوکی ساخته‌اند.

 گیاه صادراتی استان در معرض نابودی

وی با اشاره به دیگر خواص دارویی «کما»، بیان کرد: مصرف این گیاه باعث افزایش هورمون پرولاکتین و درنتیجه افزایش شیر در مادر می‌شود.

پویان بابیان اینکه بد بو کردن شیر مادرانی که تغذیه فرزندان را فراهم می‌کنند یکی از ضررهای مصرف «کما» است، افزود: این گیاه دارویی باید در حد متعادل خودمصرف شود.

پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با اشاره به اقتصادی بودن «کما»، بیان کرد: از صمغ این گیاه، آنغوزه به دست می‌آید.

وی بابیان اینکه انغوزه محصولی صادراتی است، ادامه داد: در شرایط کنونی، گیاه «کما» به دلیل مصرف بی‌رویه با خطر نابودی روبه‌رو شده است.

پویان با اشاره به خواص دارویی آنغوزه، بیان کرد: این ماده، خاصیت مسکن داشته و در کاهش فشارخون و بیماری‌های قلبی عروقی نیز مؤثر است.

وی ادامه داد: متأسفانه برداشت انغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع کاهش شدید بوته‌های کما می‌شود که خشک‌سالی‌های اخیر این امر را تشدید کرده است.

پویان بابیان اینکه از جوانه‌های گل در این گیاه باعث رشد دوبارهٔ آن می‌شود، اظهار کرد: این در حالی است که این قسمت از «کما» نیز مصرف غذایی دارد.

وی ادامه داد: اگر جوانهٔ گل در گیاه «کما» آر بین برود، حداقل شش سال طول می‌کشد تا این گیاه برای باری دیگر در زمین رشد کند.

مردم و منابع طبیعی جوانه‌های مولد «کما» را کشت کنند

پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند بابیان اینکه مصرف زیاد «کما» باعث منقرض شدن جوانه‌های مولد آن شده است، اظهار کرد: باید راهکارهای مؤثری در راستای جلوگیری از این امر ارائه شود.

وی ادامه داد: شهروندان در برداشت کامل گیاه «کما» در یک منطقه خودداری کرده و چند بوته‌ای را برای بذرافشانی نیز باقی بگذارند.

پویان کاشت بذر این گیاه را یکی از راه‌های جلوگیری از نابودی آن دانست و گفت: مأموران منابع طبیعی نیز بذر «کما» را در مناطق مستعد رویش آن، کشت کنند.

وی با اشاره به کمبود آب در خراسان جنوبی، بیان کرد: شهروندان نسبت به برداشت هر نوع گیاه از دل بیابان نیز باید احساس مسئولیت کرده و از مصرف بیش‌ازحد آن بپرهیزند.

برداشت «کما» از بیابان جریمه نقدی بالایی دارد

کار‌شناس ارشد بیابان‌زدایی و آموزش و ترویج منابع طبیعی شهرستان بیرجند در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه گیاه «کما» بوته‌های مرتعی ما محسوب می‌شوند، افزود: برداشت «کما» از بیابان جریمه بالای نقدی دارد.

هادی مالکی با اشاره به کاهش این گیاه در بیابان‌های خراسان جنوبی، تأکید کرد: شهروندان از برداشت کما در بیابان‌های استان خودداری کنند چراکه غیرمجاز بوده و با متخلفان برخورد می‌شود.

وی ادامه داد: هم‌زمان با فصل رویش این گیاه، گشت‌های نظارتی از منابع طبیعی به مناطق تحت پوشش اعزام می‌شوند.

مالکی با اشاره به فروش کما در حاشیه‌های بازار بیرجند، بیان کرد: این فروشندگان، کما موردنیاز برای فروش را از دیگر استان‌ها تهیه می‌کنند.

  «کندَل» کمای غیرخوراکی

کار‌شناس ارشد بیابان‌زدایی و آموزش و ترویج منابع طبیعی شهرستان بیرجند بابیان اینکه گیاه کما دارای دو نوع خوراکی و غیرخوراکی است، اظهار کرد: از صمغ کمای غیرخوراکی ماده‌ای به نام «گم آمونیاک» برداشت می‌شود.

مالکی بابیان اینکه گیاه وشا (کندل) یکی از محصولات باارزش و درآمدزا است، افزود: این گیاه علاوه بر نقش حفاظتی خاک، نوعی صمغ به نام «گم آمونیاک» تولید می‌کند که ارزش دارویی و صنعتی داشته و در صنعت تهیه‌ بسیاری از لوازم‌آرایشی استفاده می‌شود.

وی بیان کرد: با توجه به قیمت بالا و اقتصادی بودن این ماده، هرساله طرح‌هایی برای تولید و برداشت آن توسط منابع طبیعی اجرا می‌شود.

مالکی از اجرای طرح «بهره‌برداری وشاء در قطارگز» در سال جاری خبر داد و گفت: در راستای اجرای این طرح، ۳۰۰ هکتار از اراضی قطارگز بذرپاشی شده است.

وی بابیان اینکه قیمت هر کیلو کندل صد هزار تومان است، افزود: سالیانه ۷ تن از این ماده در استان برداشت و به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

مالکی اظهار کرد: با توجه به خشک‌سالی‌های حاکم بر منطقه درصورتی‌که در امر توسعه، احیا و بهره‌برداری، برنامه‌ریزی اصولی و علمی نداشته باشیم، در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی رویشگاه‌های گونه وشا خواهیم بود.

  «کما» گیاهی مستعد برای رویش در خاک‌های خشک خراسان جنوبی بوده که در سال‌های اخیر به دلیل برداشت بیش‌ازحد مردم در معرض خطر نابودی قرار دارد و نیازمند توجه همه اقشار و جایگاه‌های استانی است.